In een staat van seksuele opwinding zijn mensen meer bereid om persoonlijke dingen aan hun partner te vertellen, iets op te offeren voor hun partner en geneigd conflicten op een constructievere manier op te lossen. Dat blijkt uit onderzoek van de Amerikaanse psycholoog Omri Gillath. Blijkbaar zet de seksuele opwinding van partners allerlei positieve processen in de partnerrelatie in gang zet. Het lijkt wel alsof, in een staat van seksuele opwinding, mensen meer hun best doen voor hun relatie. Het onderzoek van Gillath onderstreept maar weer eens de belangrijke rol van seksuele gevoelens en seks in een relatie.
Seksuele opwinding raakt zoek
De realiteit is vaak anders. Gevoelens van seksuele opwinding richting de partner verminderen doorgaans na verloop van tijd. De verliefdheid is voorbij, partners raken wat op elkaar uitgekeken en ergernissen en stress ondermijnen de seksuele opwinding richting elkaar. Bovendien kan de seksuele opwinding zélf een probleem worden, met name als de één meer en vaker seks wil dan de ander. Er kan dan een vervelend communicatiepatroon ontstaan waarin de ene partner steeds vraagt of aandringt op seks, en de ander steeds ‘nee’ zegt en zich daar schuldig over voelt. Of de partner die minder zin heeft, geeft soms maar toe en vrijt om er daarna een tijdje weer ‘vanaf’ te zijn. Krijgt de opgewonden partner te vaak ‘nee’ op zijn te horen dan kan het gebeuren dat seks niet langer bij de partner wordt gezocht. Er wordt bevrediging gezocht bij anderen of in porno. Dat hoeft niet per se een probleem te zijn als het een bewuste keus is waar beide partners achter staan. Maar dat is vaak niet het geval.Z
Zoeken naar een gezamenlijke seksuele golflengte
Bij een verschil in seksuele behoefte staat partners de uitdaging om te ontdekken wat ze willen met seks in hun relatie, en om het daar over eens te worden. In IBCT wordt, bij een verschil in behoeften, eerst gewerkt aan het bevorderen van emotionele acceptatie en tolerantie. Partners worden gestimuleerd om elkaar beter te begrijpen: waarom wil de ander minder of juist vaker seks, en welke zachte emoties gaan daarmee gepaard? Wat doet de ‘scheve’ situatie met elke partner? Begrip betekent niet dat partners het met elkaar eens zijn of zouden moeten worden. Het betekent wél dat ze de onderlinge verschillen in zin in seks niet langer veroordelen en uit de weg gaan. Vanuit dat respect en begrip voor elkaar, leren ze samen op een constructieve manier praten over hun seksuele behoeften. De volgende stap is om te gaan bepalen wat ze precies, als stel, willen met seks. Welke rol willen ze dat seks in hun relatie speelt? Hoe vaak en op welke manier willen ze seks hebben? Er moeten eerlijk antwoorden komen op deze vragen.
Seksplan
Dan kunnen er afspraken worden gemaakt. Bijvoorbeeld over de omstandigheden die voor beiden aanwezig moeten zijn (zoals rust in huis, tijd voor elkaar) om seks te hebben, of over wanneer en hoe vaak. Zo’n planmatige aanpak klinkt misschien weinig romantisch. Maar het is vaak broodnodig om voor beide partners weer een ontspannen situatie te creëren. Degene die meer behoefte heeft aan seks hoeft niet langer aan te dringen op seks en kan voorpret hebben in aanloop naar het moment dat ‘het’ weer gaat gebeuren. De ander hoeft geen ‘nee’ meer te zeggen of voortdurend rond te lopen met een schuldgevoel. Natuurlijk zullen afspraken ook geëvalueerd moeten worden. Want, afspraken zijn niet in beton gegoten. Beide partners moeten er zich prettig bij blijven voelen. Het kan ook gebeuren dat vanuit die afspraken partners weer op een meer organische manier seks gaan beleven, en de planmatige aanpak overbodig wordt.
Zin in seks helemaal weg?
Zin in seks kan ook helemaal weg zijn, bij een of beide partners. Ook dan is de uitdaging om samen te bepalen wat je wilt met het thema seks in je relatie. Want, ook al begrijp je het van elkaar en ben je overeengekomen dat je geen seks meer hebt, veel stellen voelen zich toch niet tevreden met een dergelijke situatie. Illustratief is een recent onderzoek van de Amerikaanse socioloog David Warner onder bijna 1000 heteroseksuele, oudere stellen. De stellen die geen seks meer hadden en het daar samen over eens waren, voelden zich toch niet tevreden met de situatie. Ze zouden het liever anders zien. Deels valt dit te verklaren uit het feit dat, met het ouder worden, gezondheidsproblemen – overgangsklachten, medicijngebruik, erectieproblemen – de seksuele opwinding negatiever gaan beinvloeden. Niet kunnen betekent niet dat je niet wilt, en dat kan ontevreden maken.
Een bruisend seksleven willen
Maar de kans is groot dat ook jongere of gezonde partners die het samen eens zijn dat seks niet zo nodig hoeft, het liever anders zouden zien. Misschien zouden ze wel graag zin in seks willen hebben en daaraan gekoppeld een bruisend seksleven. Helaas ervaren partners vaak weinig grip op seksuele opwinding en zin in seks. En dat is jammer. Seksuele opwinding valt namelijk heel goed te herontdekken. Vanuit de seksuologie zijn daarvoor prachtige oefeningen ontwikkeld, zogenaamde sensate-focus oefeningen. Ze helpen partners om zichzelf en elkaar op seksueel gebied opnieuw te leren kennen en ontdekken. Dat soort oefeningen kan ook de IBCT-therapeut inzetten om stellen te helpen die kampen met een verschil in of afwezigheid van seksuele opwinding, en die het graag anders willen. Alles begint echter bij acceptatie van de situatie – het is niet ideaal – en het samen bepalen van de waarde die je wilt geven aan seksuele opwinding in de relatie. Vanuit die gezamenlijke positie kan een stel, als ze dat wil, gaan kijken hoe seks weer een plaats kan krijgen in de relatie.
Auteur: Pieternel DijkstraPs. Meer lezen? Deze winter (2020/2021) verschijnt het Winterboek: een Gids voor een Langzaam Leven (een initiatief van Psychologie Magazine) met daarin een artikel van Pieternel Dijkstra over ‘Mindful seks’.Bronnen:
